Spisek, czyli kto nam wszczepia czipy i inne popie***one teorie

Tom Phillips (Ludzie. Krótka historia o tym, jak spiep***liśmy wszystko, Prawda. Krótka historia wciskania kitu) i Jonn Elledge (Prawie wszystko dla zabieganych) łączą siły, by zdemaskować największe teorie spiskowe w dziejach ludzkości – i doradzają nam, jak im nie ulec.

Od satanistycznej paniki po ruch antyszczepionkowy – wiara w to, że jesteśmy celowo okłamywani (i żeby oddać sprawiedliwość: czasami rzeczywiście jesteśmy!), zawsze leżała w naszej naturze.

Ale nawet jeśli teorie spiskowe mogą być niezłym tematem do żartów podczas rodzinnych spotkań (wujka foliarza raczej nikt nie traktuje poważnie), to nie zdajemy sobie sprawy, jak wielkie szkody mogą wyrządzić, kiedy ewoluują, wymykają się spod kontroli i zaczynają żyć własnym życiem.

W Spisku Tom Phillips i Jonn Elledge zabierają nas w fascynującą, odkrywczą i przezabawną podróż przez stare i nowe teorie spiskowe, by spróbować odpowiedzieć na ważne pytanie: czy jesteśmy jeszcze w stanie wylogować się z forów dyskusyjnych opanowanych przez QAnon i znów zacząć ufać twardym dowodom?

Fragment książki

Nie ma wątpliwości, że teorie spiskowe – element siły napędowej ataku na Kapitol – były wytworem dzisiejszych czasów, stworzonym przez ekstremistów z 4chan, spopularyzowanym przez YouTube’a oraz Facebooka i zainicjowanym przez samego prezydenta, który rządził za pośrednictwem tweetów, a informacje czerpał z kablówki. I w ciągu ostatnich kilku lat niekiedy mogło się zdawać, że teorie spiskowe odgrywają większą niż kiedykolwiek rolę w polityce światowej. Media społecznościowe ułatwiły ich propagowanie, a algorytmy zaprojektowane w taki sposób, by ludzie nie przestawali klikać albo oglądać filmików, stały się pasami transmisyjnymi, które przenoszą użytkowników w kierunku bardziej radykalnych treści viralowych.

Jeśli jednak czasami wydaje się, że żyjemy w złotym wieku paranoi, to należy pamiętać, że teorie spiskowe mają bardzo długą historię. Były obecne w polityce starożytnych Aten i Rzymu. I choć wiele teorii spiskowych sprzed wieków zasnuła mgła czasu, niektóre przetrwały; jak zobaczymy, rodowód wielu tych, które motywowały uczestników zamieszek na Kapitolu, sięga setki lat w przeszłość. Jeśli teorie spiskowe są wszędzie wokół nas i nikt nie jest odporny na wiarę w nie; jeśli czasami spiski są prawdziwe, a rzeczywistość może wydawać się równie zwariowana jak najdziksze marzenia youtubera – skąd możecie wiedzieć, czy patrzycie na zmyśloną teorię spiskową, czy na prawdziwy spisek? Nie możemy udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Możemy jednak podsunąć kilka pytań, które warto sobie zadać. Nie tworzą niezawodnego zestawu zasad, jak rozpoznawać bzdury, ale są przydatnym przewodnikiem, jak sprawdzić własne myślenie i – miejmy nadzieję – uniknąć wpadnięcia do króliczej nory. Jeśli zrozumiemy teorie spiskowe, to może – tylko może – wyjdziemy z króliczej nory.

Opinie o książce

Oszałamiająca książka! Phillips i Elledge ostrzegają przed zgubnymi skutkami teorii spiskowych – świetnie się przy tym bawiąc i rozśmieszając czytelników do łez.

„The Times“

Totalnie genialna!

Jeremy Clarkson

Dowcipna, zabawna i nieco niepokojąca…

Sarah Knight, autorka książki Magia olewania

O autorach

Tom Phillips Dziennikarz i komik mieszkający w Londynie. Wydawca serwisu Full Fact, należącego do wiodącej brytyjskiej niezależnej organizacji zajmującej się sprawdzaniem autentyczności informacji zamieszczanych w internecie. Był dyrektorem wydawniczym brytyjskiej wersji serwisu BuzzFeed, gdzie dzielił swój czas między bardzo poważne relacjonowanie poważnych spraw... i robienie zupełnie niepoważnych żartów. Należał do grupy komediowej, pracował w telewizji i w Parlamencie, a nawet założył gazetę (fatalna porażka!). Studiował archeologię i antropologię, a także historię i filozofię nauki w Cambridge – i jest miło zaskoczony, że przy pisaniu tej książki skorzystał z wiedzy zdobytej na wszystkich tych kierunkach. Pierwsza książka Toma, LUDZIE. Krótka historia o tym, jak spieprzyliśmy wszystko, ukazała się w 2018 roku i została przetłumaczona na 30 języków. Druga, PRAWDA. Krótka historia wciskania kitu, bawi i uczy czytelników już w 20 krajach.

Jonn Elledge - regularny współpracownik czasopism „Big Issue“ i „New Statesman“, pisuje także do „Guardiana“ oraz „Wired“. Autor cotygodniowego „Newslettera o (prawie) wszystkim“. Wcześniej pracował jako zastępca redaktora naczelnego tygodnika „New Statesman“ i do jego osiągnięć na tym stanowisku należy powołanie do życia i redagowanie strony internetowej CityMetric, poświęconej urbanistyce, prowadzenie podcastu Skylines oraz napisanie wielu zaangażowanych i pełnych oburzenia felietonów na temat kryzysu mieszkaniowego.

Elledge mieszka na londyńskim East Endzie i rozmyślaniom o konsekwencjach wyboru nazw dla stacji metra poświęca prawdopodobnie więcej czasu, niż pozwala na to zdrowy rozsądek.