Psychologia Okrągłego Stołu

Książka zawiera zapis rozmów pomiędzy ludźmi zaangażowanymi bezpośrednio i pośrednio w „Okrągły Stół”(Janusz Reykowski i Janusz Grzelak) oraz komentatorów prezentujących różne punkty widzenia: psychologiczny - (Mirosław Kofta), historyczny - (Andrzej Friszke) i społeczny - (Wiktor Osiatyński).

Poza zapisem ważnych rozmów, książka zawiera dwa aktualne eseje, dotyczące oceny tego ważnego wydarzenia społeczno-politycznego ostatnich kilkudziesięciu lat:

- Janusz Reykowski Od Okrągłego Stołu do „kontrrewolucji”.

- Andrzej Friszke Okrągły Stół bez legend. Dokumenty mówią.

oraz artykuł Wiktora Osiatyńskiego Okrągły Stół – negocjacje w Polsce (niepublikowany w Polsce, artykuł z 1991 r.).

„Chcielibyśmy, żeby po naszą książkę sięgnęli wszyscy żywo zainteresowani życiem politycznym, ale też historią najnowszą. Warto jednak zwrócić uwagę, że książka ta może być szczególnie przydatna osobom zajmującym się w swoich studiach lub w pracy badawczej konfliktem politycznym i procesami negocjacyjnymi (w psychologii społecznej i politycznej, socjologii, politologii i tak dalej). Mogą w niej poszukiwać odpowiedzi na fundamentalne pytanie, jakie warunki muszą być spełnione, by udało się konstruktywnie rozwiązać konflikt uważany za nierozwiązywalny (intractable). Ważnym pytaniem jest więc nie tylko, „jak to było możliwe w Polsce”, lecz także jaka lekcja płynie z analizy procesu Okrągłego Stołu w odniesieniu do innych konfliktów.

Czego mogą się dowiedzieć ludzie, którzy zajmują się występującymi dziś pod każdą szerokością geograficzną konfliktami (etnicznymi, religijnymi, politycznymi, gospodarczymi), z przeprowadzonej przez nas analizy fenomenu Okrągłego Stołu?

Czy rozwiązania przyjęte przy Okrągłym Stole da się zastosować w innych czasach i w innych okolicznościach?

To pytania, na które dziś jeszcze nie znamy odpowiedzi”. – Ze Wstępu – Mirosław Kofta i Adam Leszczyński

„Okrągły Stół wciąż budzi kontrowersje – zarówno jego geneza, jak przebieg i rezultaty. Wczorajsi więźniowie zasiedli do negocjacji z wczorajszymi strażnikami więzień. Ta książka mówi o psychologicznych uwarunkowaniach, które wyznaczały postawy negocjatorów z obu stron. Dla mnie, uczestnika obrad Okrągłego Stołu, był to wielki zbiorowy sukces polskich elit politycznych, które wykorzystały konstelację międzynarodową (przemiany w Związku Sowieckim) i wypracowały pokojowy mechanizm demontażu dyktatury. Okrągły Stół otworzył drogę do wyborów 4 czerwca 1989 roku, które stały się narodowym referendum na rzecz demokracji. Wciąż jednak niemało jest takich, którzy widzą w nim zdradziecką zmowę „czerwonych” z „różowymi”, albo też zręczny manewr komunistów, który pozwolił im zachować władzę i pieniądze. Kto ma rację?” – Adam Michnik

„Czyż nie jest zastanawiające, że nasz kraj, słynący z rokoszy, insurekcji i powstań, w ostatnim stuleciu dwukrotnie wywalczył suwerenność i demokrację nie w krwawym boju, ale przy stoliku negocjacyjnym? W tej specyficznej „walce” – o której dziś wielu wolałoby zapomnieć – liczyła się rozwaga, zaufanie, racjonalność i świadomość zewnętrznych uwarunkowań. Cnoty nie żołnierza, lecz psychologa. W książce Psychologia Okrągłego Stołu Janusz Reykowski i Janusz Grzelak, wybitni naukowcy, zaangażowani po przeciwnych stronach negocjacji 1989 roku, w pasjonujący sposób opowiadają o procesie, którego przebieg stał się wzorem pokojowego przekazania władzy dla całego regionu. W odkrywaniu tła epoki towarzyszą im znawca psychologii społecznej, konstytucjonalista i dwaj historycy. Nie jest to jednak wyłącznie opowieść o przeszłości – ta książka to lekcja, że skoro nawet po półwieczu opresji dało się odbudować zaufanie, ostudzić emocje i wypracować zasady współdziałania, to może i my powinniśmy myśleć o przyszłości Polski z większym optymizmem”. – Michał Bilewicz