Wyrzut sumienia

Nie dokonaliśmy jeszcze rozrachunku historycznego. W Niemczech, we Francji, we Włoszech pisze się jasno: tacy byliśmy, my kolaboranci, i my, którzy pomagaliśmy Żydom. A w Polsce, kiedy zaczyna się rozmawiać o antysemityzmie, to ludzie reagują jednak bardzo emocjonalnie. Trudno nam jeszcze pisać o złych kartach w historii. Wolimy je wybielać. Polski antysemityzm jest jak podziemna woda: lustro wody wydaje się niewidoczne, ukryte, ale niekiedy wybija z niego rwący prąd.

Ta książka to zbiór najważniejszych artykułów i wypowiedzi Stanisława Musiała SJ (1938-2004), filozofa, znanego duszpasterza, członka Komisji Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem, poświęconych relacjom polsko-żydowskim i katolicko-żydowskim. To bezkompromisowe teksty przebijające mur milczenia wokół tych niełatwych stosunków, wśród nich najgłośniejszy, nagrodzony artykuł „Czarne jest czarne” z 1997 roku, w którym Autor apeluje do hierarchii Kościoła o reakcję w sprawie antysemickich wypowiedzi niektórych księży.

Teksty te nie były jedynie słowem pisanym. Szła bowiem za nimi niezłomna postawa księdza Musiała często nieprzysparzająca mu zwolenników w środowiskach, z których wyrósł i w których był zakorzeniony.

Do książki zostały dołączone poświęcone księdzu Musiałowi artykuły prof. Stanisława Krajewskiego, współprzewodniczącego Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, oraz Janusza Poniewierskiego, honorowego członka Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów.

Całość zamyka obszerny aneks z listami i oświadczeniami polskiego Episkopatu w związku z chwalebnymi rocznicami wydarzeń zmierzających do dialogu, jak i w związku z wydarzeniami mało budującymi. Atak na Nową Synagogę w Gdańska-Wrzeszczu z września 2018 roku pokazuje, że słowa księdza Musiała sprzed dwóch dekad nadal są aktualne i ciągle pozostają wyrzutem sumienia…