Materia i pamięć. O stosunku ciała do ducha Outlet

Henri Bergson (1859-1941) jest uważany za jednego z najwybitniejszych francuskich filozofów, jak Kartezjusz czy Comte z dawniejszych, jak Sartre czy Derrida z bardziej współczesnych. Co ciekawe - nie był Francuzem z pochodzenia, choć urodził się w Paryżu. Ojciec Bergsona był bowiem polskim chasydem aż do 1831 roku mieszkającym w Warszawie. Oczywiście polskich tropów w twórczości Bergsona nie znajdziemy, ale to taka interesująca ciekawostka dotycząca autora "Materii i pamięć".

A jakie są poglądy filozoficzne Bergsona: najkrócej ujmując określa się jego metafizykę jako intuicjonizm. Jest zatem Bergson przeciwnikiem empiryzmu i skrajnego racjonalizmu. Ale określa się także jego filozofię jako filozofię życia przy czym życie rozumie Bergson jako ciąg zmian, jako nieustający akt twórczy.

Człowiek zdaniem Bergsona poznaje rzeczywistość doświadczając jej, żyjąc po prostu, a nie poprzez rozumowanie. Aby poznać naturę rzeczywistości musimy odwołać się do doświadczenia (doświadczenia w sensie własnego przeżywania), bowiem rzeczywistość jest w doświadczeniu dana w opozycji intelekt/intuicja staje twórca "Ewolucji twórczej" zdecydowanie po stronie intuicji i doświadczenia w sensie przeżycia. Twierdzi, że istotą doświadczenia jest elan vital - siła życia, bezustanna życiowa ekspansja, a centralnym punktem z którego owa elan vital emanuje jest Bóg.

Niewątpliwie najważniejszą książką Henri Bergsona jest "Ewolucja twórcza", jednak książka, którą przedstawiamy, czyli "Materia i pamięć" uznawana jest za pierwszy zarys jego koncepcji, a owa "Ewolucja twórcza" to jedynie rozwinięcie myśli zawartych już w "Materii i pamięci". Rozpatruje w niej autor problematykę ciała, pamięci i mózgu i ducha, a także relacje między rzeczywistością materią, a postrzeganiem, doświadczaniem. Jak w Słowie wstępnym pisze sam Bergson: Ta książka stwierdza rzeczywistość ducha, rzeczywistość materii i stara się oznaczyć stosunek jednego do drugiego na (...) przykładzie pamięci.