Zapytaj astronautę

Wydaje mi się, że każde dziecko na jakimś etapie przechodzi fascynację dwoma tematami: dinozaurami i Kosmosem. Nie byłam tu wyjątkiem; i choć pasja do paleontologii i astronomii z czasem osłabła, zastąpiona bardziej przyziemnymi tematami, to nadal nie jestem w stanie odmówić sobie przyjemności kontaktu z książkami i grami osadzonymi w tym klimacie. Nic więc dziwnego, że na premierę Zapytaj astronautę czekałam z pewną niecierpliwością...

Szybko okazało się jednak, że domorośli miłośnicy astronomii raczej nie znajdą tu za wiele dla siebie, ale za to fani astronautyki - jak najbardziej. Tim Peake, brytyjski astronauta i autor książki, nie poświęca za wiele uwagi samemu Kosmosowi, a jeśli już, to czyni to z bardzo technicznej perspektywy. Nie dowiemy się więc raczej nic nowego o ciałach niebieskich, ale za to poznamy zasady funkcjonowania Sojuza (a przy okazji odkryjemy, dlaczego dla astronauty rosyjski jest językiem obowiązkowym - aparatura w maszynie opisana jest tylko w tym języku) i samej Stacji, wraz z detalami życia na niej. Jeśli więc zastanawialiście się kiedyś, jak korzysta się w stanie nieważkości z toalety, co dzieje się z podeszwami stóp, kiedy się ich nie używa (uwaga - szczegóły bywają mało apetyczne), czy są określone procedury na wypadek kontaktu z Obcymi (spoiler alert: nie ma), albo czy w Kosmosie jest szybkie wifi, to jak najbardziej jest to pozycja dla Was.

A jeśli stąpając twardo po Ziemi nie poświęcaliście takim dylematom zbyt dużo czasu, to tak naprawdę i tak macie szansę znaleźć tu coś dla siebie. Tematyka jest bardzo szeroka - znajdziemy tu odpowiedź na pytanie, po co w ogóle latamy w kosmos, i to nie tylko z perspektywy futurystycznej terraformacji Marsa, ale też w bardzo nam bliskich kwestiach medycznych czy technicznych. Dlatego, choć otrzymałam coś innego, niż się spodziewałam, to nie była to wcale zła zamiana.

Można się też nieźle zdziwić, jak przyziemne są niektóre problemy, które rozgrywają się wysoko nad naszymi głowami (i nagle człowiek docenia, że może wypić herbatę przy lekturze, nie używając przy tym foliowego worka), a także odkryć, że nawet w Kosmosie nie brakuje czysto ludzkich absurdów (choć część amerykańską i rosyjską dzieli raptem jedna śluza, to każda ma inne napięcie elektryczne i system gaśnic, który wyklucza pomoc „zagranicznym” sąsiadom w razie pożaru...).

Bardzo podobały mi się też wstawki kulturowe: wiedza o tym, dlaczego astronauci w Rosji sikają na oponę samochodu przed „godziną zero”, albo jakiej muzyki słucha się przed wylotem na orbitę, nie jest może niezbędna do życia, ale stanowiła fantastyczny i naprawdę ciekawy element Zapytaj astronautę. Ze względu na formę „pytanie: odpowiedź”, skupiającą się na wyjaśnianiu konkretnych problemów i fenomenów, trochę zabrakło mi opisu konkretnych wydarzeń z przebiegu misji Tima - a trochę się u niego działo: brał zdalny udział w londyńskich maratonach, wręczał nagrody, prowadził spotkania ze szkołami... Są to fakty przemycane to tu, to tam, przy okazji odpowiedzi na pozornie niepowiązane pytania, ale jestem pewna, że takich fascynujących wydarzeń było sporo więcej.

Mam trochę wątpliwości, dla jakiej grupy docelowej powstała ta pozycja - choć autorem otwierającego książkę pytania jest kilkulatek, to nie brakuje tu też bardziej złożonych zagadnień, które autorowi podsuwali choćby wykładowcy akademiccy. Do tego niektóre techniczne czy medyczne kwestie, które porusza Tim, wymagają już pewnej wiedzy o świecie oraz zrozumienia dla semi-naukowego języka. Ogólny obraz jest taki, że jest to po prostu bardzo uniwersalna pozycja, w której znajdziemy odpowiedzi na pytania zdolne zainteresować każdą grupę wiekową (a te zadawane przez dzieci czasem naprawdę zaskakują). W związku z tym zastanawia mnie, czemu zdecydowano się na tak... infantylną oprawę graficzną, zamiast na coś bardziej wyważonego? Plansze tematyczne i przekroje są super, kolorowe zdjęcia też ok - ale oprócz tego w książce znajdziemy też... rysunki kanapek z bekonem, obsikanej opony wielkiej na pół strony czy smutnych bakterii, które zabija plazma. Serio? Tego typu grafik jest za dużo jak na żart, a nijak nie zmieniają one faktu, że nie jest to książka skierowana do całkiem młodego odbiorcy, który z wypiekami na twarzy konstruuje statki kosmiczne z klocków lego. Osobiście chyba wolałabym nieco „poważniejsze” podejście.

Mimo tego drobnego zgrzytu, Zapytaj astronautę to lektura, którą da się przeczytać i w poszukiwaniu konkretnych informacji, i dla czystej przyjemności. Nie żałuję poświęconego jej czasu... i kiedy następnym razem spojrzę w niebo i zobaczę światełka Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (a wiecie, jak odróżnić ją od przelatujących satelit i samolotów? O tym też przeczytacie w książce), to na pewno przywitam ją z uśmiechem.

Oglądaliście film Pasażerowie? Główna bohaterka grana przez Jennifer Lawrence pływa na statku kosmicznym w basenie, który kończy się panoramicznym oknem z widokiem na Kosmos. Bez basenu, ale za to z „dużym wykuszowym oknem, zwanym Kopułą, z którego rozciąga się widok obejmujący pełne 360 stopni” na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) przez sześć miesięcy mieszkał i pracował Tim Peake. Brytyjski pilot i astronauta postanowił w swej książce Zapytaj astronautę. Wszystko, co powinieneś wiedzieć o podróżach i życiu w kosmosie opowiedzieć o swoich doświadczeniach odpowiadając na pytania, które każdy mógł mu zadać za pomocą różnych mediów. Pytania te są bardzo różne. Od najbardziej prozaicznych jak na przykład: „Jak się korzysta z toalety w kosmosie?” czy „Czy w kosmosie jest szybki internet?” po bardziej skomplikowane jak choćby „Po co to wszystko?”. Pytań jest naprawdę dużo, ale są one usystematyzowane w kilka działów dzięki czemu płynnie przechodzimy od startu poprzez szkolenie, do życia i pracy w międzynarodowej stacji kosmicznej, po spacer w kosmosie, aż do powrotu na Ziemię. Autor z ogromną pasją tłumaczy zawiłości techniczne wspomagając swoje odpowiedzi licznymi grafami, rysunkami i samodzielnie wykonanymi zdjęciami. Przyznam, Wam szczerze, że wiele rzeczy mnie zaskoczyło i zaciekawiło.

Najgorsze było obserwowanie, jak podeszwy stóp ulegają powolnej dezintegracji w ciągu pierwszych miesięcy pobytu w przestrzeni kosmicznej. Na stacji prawie nie używaliśmy stóp (…). To obrzydliwe, bo cały ten naskórek jest martwy, stwardniała skóra zaczyna odchodzić z podeszw stóp. Po spędzeniu kilku tygodni w kosmosie trzeba bardzo ostrożnie ściągać skarpetki, w przeciwnym razie do kabiny dostanie się tuman martwego, złuszczonego naskórka. Ponieważ w warunkach mikrograwitacji nic nie opada na podłogę, naskórek po prostu unosi się w kabinie, dopóki przepływ powietrza nie wepchnie go stopniowo do jednego z filtrów odprowadzających. Do tego czasu winowajca stałby się najmniej lubianym członkiem załogi!

Bardzo poruszył mnie również opis spaceru w kosmosie. To musi być coś niesamowitego!

Książka ta jest tak uniwersalna, że na pewno zaciekawi zarówno małego jaki i dużego odbiorcę, więc z czystym sumieniem polecam ją każdemu nawet jeśli Kosmos nie jest Waszym „konikiem”.

Zastanawiałaś się kiedyś, jakie szkolenia musi przejść astronauta, zanim poleci w kosmos? Jakie uczucia towarzyszom spacerom kosmicznym? Jak wygląda codzienne życie na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS)? Jak wielkie ryzyko podejmują ludzie, którzy decydują się opuścić naszą planetę? Albo jak pachnie kosmos? Jeśli odpowiedź brzmi tak, książka Tima Peake’a „Zapytaj astronautę. Wszystko, co powinieneś wiedzieć o podróżach i życiu w kosmosie” zdecydowanie trafi w Twój gust. A jeśli do tej pory o tym nie myślałaś, ta książka sprawi, że zaczniesz.

Tim Peake to brytyjski astronauta. 15 grudnia 2015 wraz z dwoma towarzyszami Jurijem Malenczenko i Timem Koprą wsiadł na pokład rakiety Sojuz i poleciał na sześciomiesięczną misję na ISS. Po powrocie na Ziemię został zasypany pytaniami ludzi pragnących dowiedzieć się jak najwięcej o szczegółach jego niesamowitej przygody. W mediach społecznościowych zadawano mu pytania pod hasztagiem #askanastronaut i na podstawie odpowiedzi na nie powstała ta książka.

Tim Peake odpowiadał na pytania z cierpliwością i humorem, odnosił się do filmów „Marsjanin” i „Grawitacja”, chętnie przytaczając zapadające w pamięć ciekawostki. Ale pod tymi zabawnymi historyjkami kryje się bardzo ciężka praca, wieloletnie szkolenia teoretyczne i praktyczne, poznawanie swoich reakcji w kryzysowych sytuacjach i ciągła świadomość grożącego niebezpieczeństwa.

cała recenzja: [Adres usunięty]

Przyznam szczerze, że nie miałam jeszcze okazji czytać książki w formie długiego wywiadu, więc zdecydowałam się na tę pozycję. Ciekawy opis i tematyka jeszcze bardziej mnie zachęciły, jak więc wyszło ostatecznie?

'W nadchodzących dekadach możemy się spodziewać skolonizowania Księżyca, postawienia stopy na Marsie i dalszych podróży w głąb Układu Słonecznego. Wszystkie te marzenia znalazły się obecnie w naszym zasięgu i wszyscy możemy stać się częścią tej niezwykłej podróży.'

Tim Peake jest astronautą, który został wysłany na półroczną misję w kosmosie. Postanowił odpowiedzieć na pytania związane z tą nietypową pracą i całość została zamieszczona w książce przedstawionej w formie wywiadu.

Książka została podzielona na części związane z całym przygotowaniem oraz pobytem w kosmosie. W związku z czym pod każdym głównym rozdziałem astronauta odpowiada na pytania ściśle związane z konkretnym tematem.

'Kiedy podczas pierwszego okrążenia Ziemi wyjrzałem przez okno obok prawego fotela Sojuza, zaskoczyła mnie czerń kosmosu za dnia. To najciemniejsza czerń, jaką możemy sobie wyobrazić. Wygląda na prawdę niezwykle.'

Dowiadujemy się między innymi, że aby zostać astronautą trzeba umieć język rosyjski. Tim uczył się go od trzech nauczycieli: niemca, ukraińca i amerykanina :) Podczas przygotowań do misji brał natomiast udział w akcji podwodnej, gdzie spędzał czas na dnie oceanu.

Oprócz samych odpowiedzi na pytania w książce znajduje się także wiele rysunków, wykresów i schematów oraz umieszczone w ramkach ciekawostki związane z życiem i przebywaniem w kosmosie. Znajdziemy także zdjęcia wykonane podczas samej misji, co urozmaiciło lekturę.

'Astronautą może zostać nauczyciel, inżynier, lekarz medycyny lub osoba wykonująca inny zawód.'

Jeśli jesteście ciekawi jak wygląda życie astronauty od początku do końca misji oraz jakie szkolenie trzeba przejść i jakie uczynić przygotowania to w książce znajdziecie odpowiedzi na te i wiele innych pytań. Niektóre z nich jak dla mnie były momentami zbyt szczegółowe i nudziła mnie ich obszerna forma, ale wiem, że celem nie było połowiczne zajęcie się tematem. Kilka ciekawostek i informacji pozostanie mi w pamięci, więc cieszę się, że poznałam Tima i jego kosmiczną przygodę!

'Miałem wrażenie, jakbym był mikroskopijnym obserwatorem w niezmierzonej przestrzeni wszechświata. Było to najbardziej niezwykłe i uczące pokory doświadczenie mojego życia.'