Piękno neurobiologii

Drugi tom dzieł wybranych Jerzego Vetulaniego przynosi kontynuację i rozwinięcie zagadnień wyłożonych w tomie pierwszym Mózg: fascynacje, problemy, tajemnice. Dokąd zmierza medycyna, a zwłaszcza psychiatria? Jak radzić sobie ze starością i jak się na nią przygotowywać? Jak wiedzę na temat ludzkiego mózgu wprzęgać w pracę nad sobą i w ulepszanie ludzkich społeczności? Tezy, wnioski i rady naukowca zyskują jednak w tym tomie dodatkowe walory właściwe dla rozmowy i komentarza ad hoc: bezpośredniość i osobiste zaangażowanie. Psyche, podobnie jak ciało, może chorować, a jej choroby, czyli choroby umysłowe, można leczyć środkami materialnymi: lekami, wstrząsami i psychochirurgią, oraz psychicznymi — psychoterapią. Choroby psychiczne od połowy zeszłego stulecia wiązano z zaburzeniami funkcji poszczególnych układów neurotransmiterowych, a badania w tym kierunku umożliwiły wspaniały rozwój farmakoterapii schorzeń umysłowych. Do dziś dnia, poszukując leków uspakajających, nasennych i anksjolitycznych poszukuje się głównie związków nasilających aktywność układu gabergicznego; leków przeciwdepresyjnych szuka się wśród substancji zwiększających stężenie monoamin (zwłaszcza serotoniny) w szczelinie synaptycznej, a leków przeciwpsychotycznych — wśród związków blokujących receptory dopaminowe i modulujących aktywność neuronów dopaminergicznych.